نگاه کلی به اختلال شخصیت «پارانوئید»

ازدواج با فرد بدگمان، یک انتخاب نادرست و اشتباه است. 
 

 اکثر ما قبول داریم که در این دنیا، احتیاط و محافظه کاری مناسب و به اندازه کار عاقلانه ای است. با این حال، آدم های ساده دل فریب می خورند و مورد بهره کشی قرار می گیرند. رشد سالم انسان در گرو پرورش دفاع هایی است که از او حفاظت می کنند تا در زندگی و روابط قربانی نشود. اما وقتی طرف مقابل پیوسته شک دارد و همواره ظنین و بی اعتماد است، احتمالا دچار اختلال شخصیت پارانوئید است. این سندرم شخصیتی، چیزی بیش از احتیاط و دقت نظر معمول میان فردی است. شخص پارانویید بی اعتماد است و ترس بر او حاکم است. از نظر شخص پارانویید، آدم ها اصولا قابل اعتماد نیستند و همه نیات بد و زیان آور دارند. نظر شخص پارانویید درباره زندگی این است که به هیچ کس اعتماد نکن.
 

چون ظرفیت تیپ شخصیتی پارانویید در مرحله ای از رشد از بین رفته، پیوسته در حالت تدافعی است و در حال تحرک و فعل و انفعال در برابر بی حرمتی ها و حملات محیطی بی پایان است. شخصیت های پارانویید، به رغم وجود شواهد خوب محسوس و عینی، فرض را بر این می گذارند که دیگران قصد بهره کشی از آن ها و آسیب رساندن به آنها را دارند.
جای خطرناکی است. در دنیای شخص پارانویید، هیچ کس از جمله شما در برابر نیت شیطانی مصون نیست. شخص پارانوئید وقتی احساس امنیت می کند که یک جزیره هیجانی باشد.
 

آدم پارانویید، شوخی هایی که در پس آنها حسن نیت است یا حتی تعریف و تمجیدهای صادقانه را تحقیر و حمله تفسیر می کند. در مقابل کسانی که قصد آشنایی دارند سرد، بی هیجان و جدی است. اظهارنظرهای غیر مغرضانه هم موجب شعله ور شدن نفرت در او می شوند و به سرعت به حمله متقابل رومی آورد و در برابر هرگونه بی احترامی یا توهین خیالی عصبانی می شود. بی اعتمادی شخصیت های پارانویید باعث می شود در برابر نفوذ و کنترل بیرونی به شدت مقاومت ورزند - در نتیجه هیچ کس، حتی همسرش - قابل اعتماد نیست. پارانوییدها به کینه توزی شهرت دارند. آنها صدمات و توهین ها را نمی بخشند. حتی اگر خیالی یا ذهنیت غلط باشند. پارانوییدها به تدریج کلافه می شوند، و رفتارهایی را که از نظر آنها غلط بوده آن قدر در ذهن خود پرورش می دهند تا دیگر عصبانیتشان در مورد چیزی که از نظر شما جزئی است لبریز شود و عصبانیتشان ظرف چند ساعت و چند روز بالا بگیرد. پارانوییدهاکه بیش از هر کس دیگری موجب ناکامی و سرخوردگی طرف مقابلشان می شوند، خود را قابل نکوهش نمی دانند. به جای آن که نقش و سهم خود در بروز مشکلات را بپذیرند، دیگران - به ویژه شما! - را مقصر می دانند و سرزنش می کنند. آنها از نظر دیگران معمولا آدم های عصبی، خشک، عصبانی، اتهام زن، سرزنشگر و غیرقابل همکاری به نظر می رسند، چه رسد به این که بخواهند معشوق کسی باشند.
 

پارانوییدها از لحاظ فکری، متفکرانی هستند که دنیا را دو قسمت می کنند؛ آنها به دنیا نگاه سیاه و سفید دارند. برای مثال، اصرار دارند که آدم ها یا «له» آنها هستند یا «علیه» آنها. البته این موضوع به کسانی که شخص پارانوئید با آنها قرار می گذارد هم کشیده می شود؛ شما باید پیوسته وفاداری خود را اثبات کنید، در غیر این صورت به خیانت متهم می شوید. در ضمن شخص پارانویید، داده های عینی را نادیده می گیرد یا آنها را طوری تعبیر می کند تا باورهای پارانوئیدی او تایید شود؛ پارانوییدها واقعیت را تحریف می کنند تا با این پیش پنداری آنها که دنیا و دیگران متخاصم و غیر قابل اتکا هستند، جور دربیاید.
 
برای مثال، شواهد حاکی از وفاداری طرف مقابل خود را نادیده می گیرند و یک ناهمخوانی بسیار ریز (مثل «چرا امشب از فروشگاه پانزده دقیقه دیرتر برگشتی؟») را بزرگ می کنند. متاسفانه به خاطر همین توجه انتخابی به حقیقت، جر و بحث کردن با شخص پارانوئید غیرممکن می شود - به ویژه اگر بخواهید با او منطقی حرف بزنید.
 
دوست داشتن آدم های پارانوئید به مرور سخت می شود و به همین دلیل معمولا از سوی اجتماع طرد می شوند. مسئله ای که سوءظن آنها را دال بر این که دیگران آنها را دوست ندارند، تایید می کند. البته این قضیه به یک دور باطل تبدیل می شود. شخص پارانوئید موضع خصمانه ای در برابر دیگران دارد، واکنش های منفی را می گیرد یا متقابلا خصومت می ورزد و این را شاهدی برای درستی افکار پارانویید خود می داند. عشق ورزیدن به کسی که همواره در حال بگومگو است و همواره در حال دادخواهی و تلافی است، سخت خواهد بود. در واقع صمیمت با چنین شخصی و نزدیکی هیجانی به او سخت است. او به آسانی با دیگران گرم نمی گیرد و به کسی محبت نمی کند و به روابط دل نمی بندد و در روابط احساساتی نمی شود.
 

 
منبع: کتاب «عشق دیوانه وار»